İzale-i şüyu davası, diğer adı ile miras hukukunda ortaklığın giderilmesi, tescil edilmiş olan taşınmaz mallarda ortaklığın giderilmesi amacı ile açılır. Kişinin anne veya babasının ölmesi sonucunda kalan mirasta kardeşlerin bazısı satılmasını bazısı satılmamasını isterler. Böyle bir durumda miras kalan malın satılmasını isteyen kardeşler ortaklığın giderilmesi adına dava açarlar. Mahkemenin vereceği karar neticesi ile malın satışı sağlanır. Malın satış bedeli mirasçılar arasındaki paya göre dağıtılır. Günümüzde pek çok satış zararlı olabileceği düşüncesi ile uzlaşma yoluna gidilerek sonuca varılır. Eğer taraflar malın satışını isterler ise, hakim bu talebe bağlı kalır ve taksimine karar vermez.
Miras Hukukunda Ortaklığın Giderilmesi Davasını Kimler Açabilir?
Paydaş olan kişilerden herhangi biri tarafından ortaklığın giderilmesi davası açılabilir. Fakat özellikle taşınmaz olan malda paydaş olan kişiler tarafından dava açılması gereklidir.
Ortaklığın giderilmesi davasında şu kişiler dava açabilir;
- Mal üzerinde paydaş olan kişi küçük ise velisi dava açar.
- Kişi velayet altında ise, hâkimin onayı ile onun adına vasisi dava açar.
- İştirak halinde olan mallar üzerinde tasfiye memuru dava açabilir.
Bir mal üzerinde mülkiyet hakkı olmayıp fakat intifa hakkı olan kişi, ortaklığın giderilmesi davası açamaz. Kalan miras üzerinden feragat eden veya mirası reddeden kişi de ortaklığın giderilmesi davası açamaz.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Nasıl Bir Yol İzlenir?
Malın taksimi mümkün değil ise, mahkeme kararı ile mal satılır ve bedelleri paylaştırılır. Ortaklığın giderilmesi davalarında asıl amaç, paydaşlar arasında çıkan anlaşmazlıkların mahkeme kararı ile ortaklık durumlarının giderilmesi ile çözüme kavuşmasıdır.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Hangi Durumlarda Açılmaz?
Ortaklar bu ortaklıklarının devamlılığı için sözleşme yapma hakkına sahiptir. Yapılacak olan sözleşme yazılı olmalı, resmi olarak şekil ve tapuya tescil zorunluluğu da yoktur. Yapılan sözleşme 10 yıl sürelidir.
Ortaklığın giderilmesi davasının açılamadığı haller şu şekildedir;
- Devamlı bir maksat durumu var ise, tahsis devam ettiği müddetçe ortaklık giderilemez.
- Ortaklığın giderilmesi uygun bir zamanda istenebilir.
- İnşaatın devam ettiği bir mal üzerinden ortaklığın giderilmesi istenemez.
Paydaş olanlar ittifak ile kendi aralarında satış yapılmasını isterler ise, mahkeme bu isteğe uymak durumundadır. Böyle bir istekleri yoksa umum arasında satış yapılır.
Ortaklığın Giderilmesi Davaları Nerede Açılır?
Ortaklığın giderilmesi davaları sulh hukuk mahkemelerine açılır. Taşınır mal, taşınmaz mal, hakların paylaştırılması ve ortaklığın giderilmesi gibi tüm davalar bu mahkemelere açılır.
Hangi kişinin hakkında ortaklığın giderilmesine yönelik dava açılacak olan taşınmaz mal hangi il veya ilçe sınırında ise, yetkili mahkeme orada bulunan sulh hukuk mahkemesi olur.
Hukuk Kanunu taşınmaz ile ilgili davalarda yetki 12. madde gereğince, taşınmazın üzerindeki hakka ilişkin olarak ya da hak sahibindeki değişikliğe yol açacak davalarda taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir.
Ortaklığın Giderilmesi Ve Miras Davaları
Miras bırakan kişinin ölmesi ile terekedeki özel hukuk ilişkisi Medeni Kanun gereği ile doğrudan mirasçılar üzerine geçer. Miras kalan kişilerin direkt mirası kabul ettiklerine dair herhangi bir beyanda bulunmasına ihtiyaç yoktur. Başka bir işlemde bulunmaları da gerekmez.
Miras kalacak kişiler, mirası olan kişinin ölmesi ile birlikte mirasına bütün halinde hak sahibi olurlar. Kanun gereği ile otomatik olarak kazanmış olurlar. Mirası hak eden kişiler, miras bırakan kişinin ayni hakkını, alacağını, mal varlıklarını, taşınır mal ve taşınmaz malları üzerinde bulunan zilyetlikleri direkt olarak kazanır. Mirasçı olan kişiler, miras bırakan kişinin üzerinde bulunan borçlarından da kişisel olarak sorumlu hale gelirler.
