Aile hukuku ve aile kavramı konusunda bilgi vereceğimiz bu yazımızda öncelikli olarak bazı kavramları bilmek gerekiyor. Bunlardan elbette ki en önemlisi aile kavramıdır. Aile kavramı günümüz toplum yapısının temelini oluşturan bir yapıdır. Temel olarak anne baba ve çocuklardan oluşan topluluk olarak nitelendirilse de daha geniş bir kavramdır. Öyle ki hukuk sisteminde kendine ayrı bir yer edinmiştir. Genel olarak medeni kanun ve aile hukuku aile kurumunun yapısını düzenleyen hukuki yapılardır.
Aile Türk toplumunun temeli olup eşler arasında eşitliğe dayanır. Devlet ailenin korunmasıyla ilgili her türlü kanun ve mevzuatı yapmakla yükümlüdür. Her ailenin çocuğuna korunma ve bakımdan yararlanma hakkına sahipliğini garantilemiştir.
Aile Hukuku ve Medeni Kanun İçeriği
Türk Medeni Kanununda İkinci Kitap olarak Aile Hukuku düzenlenmiştir.
Genel olarak Medeni Kanunda çekirdek aileyi esas alan hükümler uygulanmıştır. Ancak geniş aile tipi aileler için de çeşitli düzenlemeler mevcuttur.
- Türk Medeni Kanunundaki İkinci Kitap’ta yer alan bazı bölümlerde Aile Hukuku incelenmiştir. Bu bölümlere ve neleri incelediklerine bakalım.
- Birinci kısımda evliliğin genel hükümleri, boşanma ve eşler arasında mal rejimi
- İkinci kısımda soy bağının kuruluşu, nafaka, velayet ve evlat edinme
- Üçüncü kısımdaysa vesayet düzeni ve bunun yürütülmesi ele alınmıştır.
- Görüldüğü üzere Türk Medeni Kanunu aile hakkında oldukça kapsamlı hükümler içermektedir.
Aile Hukukunda Aile Tiplerine Bakış
Aile Hukuku aile tiplerini birkaç çeşide ayırır ve buna göre hükümler verir. Bu aile tipleri üç çeşittir. Burada bu aile tiplerini listeleyerek inceleyeceğiz.
- Dar anlamda ailede yalnızca eşler göz önüne alınır. Kanun ilk olarak bu aileyi esas alır.
- Geniş anlamda aileyse eşlerin aynı sıra çocukların da olduğu ailedir.
- En geniş anlamda ailedeyse bir aile reisinin etrafında toplanmış kişilerin oluşturduğu aile düzenini ifade eder.
Türkiye’de Aile Hukuku yukarıda saydığımız aile tiplerine göre düzenlenmiştir. Kanunda ilk olarak yalnızca kan ve kayın yoluyla birliktelikler aile olmak için gerekliyken daha sonradan değişiklik yapıldı. 367. Maddede yapılan değişikliğe göre bir aile reisinin etrafında kan bağı ya da kayınlık durumu olmadan da aile olunabiliyor. Kanundaki diğer hükümler de buna göre düzenlendi.
Türkiye’de ve Avrupa’da Aile Hukuku
Buraya kadar aile hukuku nedir sorusuna cevap vermeye çalıştık. Bundan sonra aile hukukunun toplumdaki ve dünyadaki yansımalarına bakacağız.
Aile hukuku yalnızca ülkemizdeki kanunlarla belirlenmiş bir kurum değildir. Aynı zamanda uluslararası hükümler çerçevesinde de belli düzenlemeler mevcuttur.
Aile Kurumu Nereye Dayanır?
Ayrıca yine uluslararası hükümler tarafından belirlenen kurallara göre aile olma şartı için kan bağı olmasına gerek yoktur. Aile kurumu evlenme yoluyla da gerçekleşebilir. Ayrıca bir şekilde vasi ilişkisi olan kişiler de yine aile sayılırlar. Aynı çatı altında yaşayan ve bir aile reisinin yönettiği her türlü yapıya da yine aile denmektedir. Bu tür yapılar da aynı bilindik aile hukukunda hangi kurallar uygulanıyorsa burada da o uygulanır.
Ülkemizdeki Medeni Kanun ve Aile Hukuku Tarihçesi
Bilindiği üzere ülkemizde uygulanan Aile Hukuku ve Medeni Kanun hükümleri 1926’da kabul edilmiştir. İsviçre Medeni Kanunundan alınan hükümler Türk Aile yapısına uygun olarak düzenlenerek getirilmiştir.
Daha önceden ülkemizde Aile Hukuku işlerine bakan bir kanun bulunmaktaydı. Bu kanun Mecelle olarak da biliniyor. Bu kanun cumhuriyetinden ilanından sonra dönemin koşullarına uyum sağlayamadığı için yürürlükten kaldırılmıştır. Böylece ülkemiz daha çağdaş bir Aile Hukuku ve Medeni Kanununa sahip olmuştur.
