Türkiye de altı tane yüksek organ arasında olması yargıtay kararları neden önemlidir sorusunu beraberinde getirir. Yüksek organlar arasında yer almasından dolayı büyük öneme sahiptir.
Yargıtay kararlarının önemi şu şekildedir:
- Adliye mahkemelerince verilen kararlarda son inceleme organıdır.
- Hukuka aykırılığın olup olmadığını denetler.
- Hukuk mahkemeleri, ceza mahkemeleri ile ticaret mahkemeleri yargıtaya bağlı hareket ederler.
- Yargıtay, temyiz mahkemesi görevi görür.
Yargıtay kararları ile denetim yapılmasının yanı sıra, yüksek mahkeme olarak da hukuka uygun hareket edilmesini sağlar. Mahkemenin aldığı kararları onayıp, bozabilme yetkisine sahiptir. Bu nedenle de hukukun işleyişi açısından büyük önemi vardır.
Yargıtay (Temyiz Mahkemesi) Nedir?
Yargıtay Kanunu tanımına göre, asıl görevi adli yargıda temyiz incelemesi yapan yüksek mahkemeye yargıtay denir. Bu nedenle de diğer ismi temyiz mahkemesi şeklinde ifade edilir. En yüksek mahkeme olarak hukuki derece olarak görev yapar. Yargıtay, bölge adliye mahkemeleri ya da ilk derece mahkemelerinin yaptığı gibi olay incelemesinde bulunmaz. Hukuki denetimde bulunan mahkemedir.
Yargıtay’ın Görevleri Nelerdir?
Yargıtay bütün hukuk mahkemelerinin vermiş olduğu kararlarda son denetleme mercii olması gbirincil örevidir.
Yargıtay’ın görevleri şu şekildedir:
- Temyiz incelemesi yapması,
- Kanun başka bir durum belirtmedikçe karara bağlayan son mercii,
- Yargıtaya özel kanun ile verilen diğer işleri yapmak.
Cumhuriyet Başsavcısı, Başkan ve üyeler, Cumhuriyet Başsavcıvekili ve özel kanun ile belirtilmiş olan kişiler hakkındaki tazminat davalarına da yine Yargıtay bakar. Kişisel olarak işlemiş oldukları suçlarda ilk ve son mahkeme olarak görev yapar.
Yargıtay’ın Yargı Görevine İlişkin İç Görev Yapısı
Yargıtayda 12 adet hukuk dairesi bulunmaktadır. Hukuk dairesindeki uyuşmazlıklarda Bölge Adliye Mahkemesi temyiz merciidir. Ceza daileri temyiz için yapılmış olan başvuruları inceler. Hukuk genel kurulu ve ceza genel kurulu başkan ve üyeleri vardır. Yargıtay büyük genel kurulu ve başkanlar kurulu vardır. Ayrıca Tetkik Hakimleri ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı bulunur.
Yargıtay Büyük Genel Kurulu
Genel kurul üyeleri, birinci başkan ve birinci başkan vekili, üyeler, daire başkanları, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcıvekili ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcıdan oluşur. Bu kurulun yargısal olarak görevi, Hukuk Genel Kurulu ile Ceza Genel Kurulu’nun benzer olaylar olduğu zaman aykırı kararlar verildiğinde bu kurullardan oluşan daireler uyuşmazlıkları giderir. Bu görev Yargıtay Kanunu 16. maddede ifade edilmiştir.
Yargıtay Kararı Nedir?
Yargıtay kararının üç aşaması bulunur. Bu aşamalar soruşturma, kovuşturma ve kanul yolları şeklindeki aşamalardır. Ceza yargılaması yapıldığı durumda bir suç süphesinin olması süreci başlatır. Gerekli görülen soruşturma ve tahkikatten sonra yeteri kadar delil elde edilmeye çalışılır.
Yeterli düzeyde delil toplandıktan sonra Cumhuriyet Savcısı iddianame düzenler. Böylece Ceza Mahkemelerinde ceza davası açılmış olur. Ceza Mahkemelerince hazırlanan tensipten sonra taraf olan kişilere duruşmanın yapılacağı gün tebliğ edilerek duruşmalar başlatılır. Duruşmada sanık olan kişinin savunması alınır.
Şikayet eden ya da mağdurun beyanı alınır. Tanıkların da dinlenilmesinin ardından toplanan deliler değerlendirmeye alınır. Ceza yargılamasıyla kişinin beraat etmesine veya mahkumiyete karar verilir. Sanığa verilmiş karar için önce Bölge Adliye Mahkemesine müracat edilebilir.
Bölge Adliye Mahkemesi de yapılmış olan İstinah talebini ya reddeder ya da kabul eder. İstinah mahkemesi tarafından verilmiş olan kararlara ilişkin cezalarla ilgili Temyiz yolu açık bulunur. Yargıtay da Bölge Adliye Mahkemesinin vermiş olduğu karar göre 3 karardan birini verir. Yargıtay verilen kararı bozmak, kararı düzeltip onamak ya da onama yapmak şeklindeki kararlardan birini verir.
