Genel olarak mal rejimleri, eşlerin evlilik birliğinin olduğu esnasında veya evlilik birliğinin devam etiği süreçte sahip oldukları mal varlıklarının yönetimine, tasarrufuna ve tasfiyesiyle alakalı tüm mal rejimlerini oluşturmasıdır. 1 ocak 2002 de hizmete sunulmuştur. Türk Medeni Kanunu’nda eşler arasında yasal mal rejimi olarak ilan edilerek mallara katılımda rejim olarak kabul edilmiştir. 2002 yılı itibari ile hayatımıza girerek, evlilik birliklerinde kural olarak edinilmiştir. 2002 yılı öncesi evlenen çiftlerin kendi aralarında herhangi bir mal rejimi seçmemeleri halinde, 2002 yılı itibariyle edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanmıştır. Aile hukukunda mal rejimi sözleşmesi, noterde yapılarak düzenlenmek ve onaylanmaktadır. Eşler kendi arasında ancak belirttikleri mal rejimlerden birisini seçebilirler. Ayrıca kanunda öngörülmüş olan sınırları içerisinde mal rejimlerinde değişiklik yapabilirler. Evli çiftler evlenme memuruna yazılı bir şekilde bildirim yaparak, evlilik sürecinde geçerli mal rejimlerini seçebilirler.
Aile Hukukunda Mal Rejimleri Nelerdir?
Kanununda düzenlenmiş olan seçilebilen mal rejimleri şunlardır;
- Mal ayrılığı Seçimi,
- Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi,
- Mal Ortaklığı Rejimi,
Biraz daha detaylandırırsak;
Mal Ayrılığı Rejimi:
Bu rejimde evli çiftlerden her biri, yasal sınır içerisinde kendi mal varlığı üzerinde yönetme, yararlanma ve tasarruf hakkı doğmaktadır.
Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi:
Birçok Hükmü edinilmiş olan mallara katılma rejimine benzer şekilde tasfiye açısından kolaylık sağlanması durumudur.
Mal Ortaklığı Rejimi:
Bu mal rejiminde ise eşler arasında kanun gereği kişisel mal sayılanların dışında yer alan mal ve gelirler hesaba katılmaktadır. Evli çiftler, ortaklık mallarına bölünmemiş hatta bir bütün olarak sahip olmaktadırlar. İstedikleri belirli malları ortalık dışında ilan edebilirler.
Ayrıca evli çiftler iradeleri dışında, haklı sebeplerinin de olması halinde eşlerden birinin istemi üzerine tabii, elde ki mevcut mal rejimi mal ayrılığına rahatlıkla dönüşebilmektedir.
Mal Rejimi Sona Ermesi Durumu
Mal rejimleri tasfiyesini talep edebilmek için öncelikle evli çiftler arasında mal rejimlerinin sona ermesi gerekmektedir. Mal rejimlerinin sona erdiği durumlar şöyledir;
Eşlerden herhangi birisinin ölümünün gerçekleşmesi durumunda, ölüm tarihinden hemen sonra sona ermektedir. Eşlerin farklı bir mal rejimlerine geçmesi halinde de son bulur. Yani yeni bir mal rejimi seçmesi durumunda mal rejimi tamamen sona ermektedir.
Boşanma veya evliliğin iptal olması durumlarında da son bulmaktadır Boşanma veya evliliğin iptal edildiği tarihten itibaren sona erer tabii davanın görülmesi için kararların netleşmesi gerekmektedir. Ayrıca hakim tarafından da mal ayrılığına geçilmesi durumlarında da dava tarihinin belirlenmesiyle mal rejimi sona ermektedir.
Edilmiş Olan Mallara Katılım Rejimi
Türk Medeni Kanunu gereğinde farklı olarak yasal mal rejimi olarak edinilmiş bir şekilde de mal rejimine katılım kabul edilmiştir. Değişiklik gerekçesi de Yürürlükte ki Kanunda çiftler arasında mal ayrılığına gidilmiş olması gerekmektedir.
Evlilik birliğinin sona ermesi halinde, mal ayrılığı rejimlerinde evli çifter arasında haksızlıklar çıktığını ve hatta özellikle meslek sahibi bir kocanın lehine işlendiği görülmektedir. Ev işleri yapan ve hatta kocanın mesleğinde yardımcı olan kadınlarının durumları kamuoyu kısmında ağır eleştirilere maruz kalmıştır.
Edinilmiş mallara katılım rejimleri, evli çiftlerin kişisel malları ile evlilik süreci boyunca edindikleri malları kapsamaktadır. Edinilmiş mallara katılma rejiminin sona ermesiyle eşler arasında bulunan kişisel mallar da geri alınır.
Kanunen kişisel mallar şunlardır;
- Mal rejimi ile eşler birbirlerine ait olan, miras yoluyla hatta herhangi bir karşılıksız yolla kazanılan mal varlığı değerleri,
- Manevi tazminat alacakları gibi mallar aile hukuku mal rejiminde kişisel mal adına geçmektedir.
