Miras bırakan, bırakacağı miras üzerinde hayattayken kendi kararlarını uygulama hakkına sahip olduğu gibi, öldükten sonra da hukuka dayalı işlemler ile mirası ya da mirasçıları konusunda da kararlar verebilmesi mümkündür. Peki, Yedek ve Art Mirasçı Atama Nasıl Yapılır?
Mirasçı Atama
Mirası bırakan kişi, malvarlığını kısmen ya da tamamen kendi kararıyla bir ya da birkaç kişiye bırakma hakkına sahiptir. Belirleyeceği kişi ya da kişiler Türk Miras Hukuku sisteminde düzenlenen miras sözleşmeyi ya da yazılan vasiyetname ile mirasçı olarak belirlenebilir.
Türk medeni kanunda yer alan hükme göre, malvarlığı üzerinde verilecek her karar ve mirasçı olarak belirlenecek tüm kişi ya da kişiler mirasçı ataması olarak değerlendirilir. Yapılan bu atama yedek ve art mirasçı atama olarak ikiye ayrılır.
Yedek Mirasçı Atama
Verilen karar sonucunda atanan mirasçılar eğer ölüm nedeniyle mirası alamazlar ise, mirası bırakan kişi kendinden önce hayatını kaybeden mirasçısı yerine bir ya da birden çok kişiyi yedek mirasçı olarak atayabilir.
Ölüm dışında yine mirastan feragat etme ya da mirası reddetme durumları söz konusu ise miras bırakan kişi yine yedek mirasçı belirleyebilir. Yedek mirasçı atama konusunda, miras bırakanın herhangi bir sınırlandırılması yoktur, kendi istediği sayıda yedek mirasçı atayabilme hakkına sahiptir.
Art Mirasçı Atama
Mirası bırakan kişinin mirası, belirlediği kişi ya da kişilere, belirlediği zaman diliminde geçmesi için bir ön mirasçıya bırakır. Ön mirasçı, tüm mallar ya da borçlarıyla mirastan yararlanma hakkına sahiptir dolayısıyla o da bir mirasçıdır.
Fakat ön mirasçı mirasa ortak olmakla beraber aynı zamanda mirası bırakan kişinin atadığı kişiye ve mirasın bırakılacağı zamana kadar beklemekle görevlidir. Ve mirası bırakan kişinin belirttiği şekilde zamanı geldiğinde belirlenen kişiye mirası devreder. Mirası devrettiği yani mirası bırakan kişinin asıl olarak belirlediği kişiye yapılan bu devretmeye art mirasçı atama denmektedir.
Atama Şartları
Ön ve art mirasçılar, miras bırakan kişi tarafından ancak belirli bir sınır içerisinde belirlenebilir. Şöyle ki; alt soy ön mirasçı olarak belirlenip onun bir alt soyu da art mirasçı olarak atanabilir fakat alt soy ön mirasçı olup iki nesil sonrası olan alt soyun art mirasçı olarak atanması söz konusu değildir.
Türk Medeni Kanunu’nda belirtilen maddelere göre, aynı hüküm bir alt nesile geçemez ve miras bırakanın mirası bırakacağı kişi ya da kişiler kendi soyunun dışında kalamaz.
Ön Mirasçı
Ön mirasçı, atanmış mirasçılar gibi mirasçıdır. Art mirasçıya mirası devretmekle yükümlü aynı zamanda mirasa ortaktır. Eğer mirasın art mirasçıya devredilecek zamandan önce ön mirasçının hayatını kaybetmesi söz konusu ise miras otomatik olarak art mirasçıya aktarılır. Art mirasçının, belirlenen zaman diliminde sağ olmama durumunda ise eğer aksi söz konusu değil ise miras ön mirasçıya kalır. Art mirasçının ölümü veya miras reddi konusunda da yedek mirasçı belirlenebilir.
Ön mirasçılar;
- Miras bırakan kişinin yapmaması durumunda, kalan malların defterini tutmakla yükümlüdür.
- Ön mirasçı, mirastan yararlanma hakkı olduğu için, miras bırakan kişinin art mirasçıya bıraktığı miras içerisinde herhangi bir taşınmaz var ve aksi bir durum yok ise teminat göstererek şerh koyması yeterlidir. Eğer taşınmazlarda daha önceden konulan bir şerh söz konusu ise ve buna rağmen art mirasçıya geçmeden satış işlemi gerçekleşmişse, art mirasçı mirasın belirlenen zamanı geldiğinde üçüncü kişilerden taşınmazları geri alabilir.
- Ön mirasçı teminat göstermemesi durumunda, mahkeme mirası idare eder.
- Yedek mirasçı belirlenmemiş ise art mirasçının mirası reddetmesi durumunda miras ön mirasçıya kalır.
